In onze dynamische VUCA (of ook BANI wereld) is het cruciaal voor professionals om voortdurend te blijven leren en groeien. Om deze groei een krachtige impulsen te blijven geven, wordt intervisie steeds vaker ingezet als leerinstrument.
Hiermee willen organisaties een gestructureerde en ondersteunende omgeving faciliteren waarin collega’s van elkaar kunnen leren, hun problemen bespreken en gezamenlijk oplossingen ontwikkelen voor de vraagstukken in het werk. Wat de organisatie, en de kwaliteit van haar dienstverlening weer naar een hoger plan trekt.
Waarom is intervisie belangrijk?
Intervisie is voor de professionele ontwikkeling van individuen en teams om verschillende redenen van belang:
Samen kennis delen
Intervisie moedigt de uitwisseling van ervaringskennis (’tacit knowledge’) aan tussen collega’s. Hierdoor kunnen teamleden profiteren van de unieke perspectieven en inzichten van anderen, en op alternatieve manieren leren kijken naar hun vraagstuk.
Samen (leren) reflecteren
Intervisie biedt een gestructureerde gelegenheid voor zelfreflectie en het onderzoeken van uitdagingen en successen in het werk.
Daarnaast nodigt goede intervisie uit om verder te kijken dan naar alleen de oplossing van het vraagstuk, door ook te kijken naar de eigen neigingen en automatismen in het aanpakken van dit soort vraagstukken. Dit geldt voor de casusinbrenger, en zeker ook voor de helpers.
Samen beter problemen (leren) oplossen
Door gezamenlijk de ingebrachte cases te bespreken, kunnen deelnemers nieuwe oplossingen ontdekken en effectievere strategieën ontwikkelen.
De bij intervisie gebruikte methoden zijn erop gericht om niet direct in de oplossingen te schieten, maar juist ook de manieren van denken te onderzoeken en hierop toe te voegen. Dit is een krachtige stimulans voor de ontwikkeling van het probleemoplossend vermogen van de groep en van iedere individuele deelnemer.
Samen groeien in eigenaarschap en vertrouwen
Intervisie kan bijdragen aan een gevoel van empowerment doordat de professionals hun stem kunnen laten horen, daarin persoonlijke dilemma’s kunnen voorleggen en toetsen en gezamenlijk kunnen werken aan verbeteringen.
Zelf komen ze tot hun eigen conclusies en eigen voorgenomen acties en vervolgstappen, vanuit een gevoel van eigenaarschap voor het probleem en de oplossing ervan.
Samen het groepsgevoel verbeteren
In een team intervisie doen kan de band tussen teamleden een positieve impuls geven en bijdragen aan een positieve en ondersteunende werkomgeving. Wel is een basis nodig van veiligheid en vertrouwen om de intervisie ook echt een laagje dieper te helpen gaan.
Essentieel is om de intervisie met gelijken (‘peers’) te doen en bijvoorbeeld niet met een leidinggevende erbij. Deelname van de leidinggevende heeft onherroepelijk effecten op de door de deelnemers ervaren psychologische veiligheid en op de openheid en kwetsbaarheid waarmee te ze spreken over hun vraagstukken.
Sowieso kunnen status- en dominantieverschillen een vloeiende intervisie flink in de weg zitten.
In de betere intervisiegroepen is de spreektijd doorgaans min of meer gelijk verdeeld, zijn er geen haantjes-de-voorsten en voelen we ons gelijk aan elkaar; vak- en lotgenoten.
Wat is intervisie?
Intervisie is een gestructureerde en regelmatige bijeenkomst waarin een groep professionals uit dezelfde organisatie of hetzelfde vakgebied bijeenkomt om casussen, problemen of vraagstukken uit hun dagelijkse werk te bespreken.
Deelnemers kunnen op vrijwillige basis deelnemen en de bijeenkomsten worden vaak begeleid door een facilitator.
Het belangrijkste doel van intervisie is het leren van elkaar door ervaringen te delen en constructieve feedback te geven. Het is geen formele training, maar eerder een informele leermethode gebaseerd op samenwerking en vertrouwen.
Hoe werkt intervisie?
Het intervisieproces bestaat grosso modo uit de volgende stappen, al zal de aanpak van methode tot methode enigszins verschillen:
- Voorbereiding
Deelnemers brengen van tevoren casussen of vraagstukken in die ze willen bespreken. Het kunnen uitdagende situaties zijn waar ze in hun werk tegenaan lopen.
- Selectie casus en aan de slag
Tijdens de intervisiebijeenkomst bespreken de deelnemers kort welke cases er zijn en met welke ze in welke volgorde aan de slag gaan.
De eerste casusinbrenger vertelt vervolgens over zijn of haar casus. De anderen luisteren aandachtig en stellen verhelderende vragen om de situatie beter te begrijpen.
- Reflectie en advies
De andere deelnemers geven feedback, wisselen vergelijkbare ervaringen en best practices en bieden suggesties voor mogelijke oplossingen.
- Keuze oplossing en aanpak
De casusinbrenger gebruikt de ontvangen feedback, ideeën en de zelf in de intervisie opgedane inzichten om tot een passende oplossing, aanpak of actieplan te komen voor de eigen situatie.
Afhankelijk van de beschikbare tijd is dan de volgende casusinbrenger aan de beurt.
- Evaluatie
Aan het eind van de intervisiebijeenkomst evalueert de groep samen hoe er samen is geleerd.
Eventueel doet de groep een kort rondje van ieders meest belangrijke inzicht(en) van de bijeenkomst.
Wat kun je in de praktijk met intervisie?
Intervisie kan een heel positieve bijdrage hebben aan het leren en ontwikkelen in organisaties. Bijvoorbeeld in de volgende omgevingen:
1. Onderwijsinstellingen: Docenten kunnen intervisie gebruiken om effectievere onderwijsmethoden te ontwikkelen, om nog beter te leren omgaan met uitdagende situaties in de klas en om de werkdruk te leren hanteren en begrenzen. Voor directeuren en schoolleiders kan intervisie helpen bij het ontwikkelen van effectief leiderschap, het omgaan met personeelsvraagstukken en het bevorderen van een positieve schoolcultuur.
2. Zorginstellingen: Zorgprofessionals kunnen intervisie benutten om casussen te bespreken, aanpakken af te stemmen, ethische en morele dilemma’s te bespreken en om te gaan met stressvolle en emotioneel veeleisende situaties. Dit kan leiden tot betere patiëntenzorg, verhoogde tevredenheid bij het personeel en vermindering van burn-out bij zorgverleners.
3. Bedrijven: Professionals kunnen intervisie bijvoorbeeld benutten om hun professionele vaardigheden te verbeteren, projecten te evalueren, innovatieve oplossingen te bedenken, samen te werken aan het verbeteren van de klantgerichtheid, beter te leren omgaan met conflicten en belangentegenstellingen, samen te reflecteren op veranderingen in de organisatie en in het werk, of om te leren gaan en teamproblemen aan te pakken.
4. Non-profitorganisaties: Medewerkers van non-profitorganisaties kunnen intervisie bijvoorbeeld gebruiken om effectiever te communiceren, strategieën te ontwikkelen voor fondsenwerving, de effectiviteit van programma’s en diensten te evalueren of om te gaan met de uitdagingen van complexe maatschappelijke vraagstukken.
Waar moet je verder aan denken bij intervisie?
De beste leerresultaten behaal je in intervisie met elkaar als je:
- voldoende tijd reserveert en een passende werkruimte organiseert,
- ervoor zorgt dat er duidelijke afspraken zijn met elkaar en iedereen – met volledige aandacht – aanwezig is;
- bewust met elkaar investeert in een prettige, vertrouwde en psychologische veilige sfeer in de groep;
- een passende intervisiemethode hanteert die structuur biedt en richting geeft aan het leren;
- een professionele begeleider hebt die op een soepele wijze weet te faciliteren en werkt aan veiligheid en vertrouwen, en aan het kiezen en stapsgewijs volgen van de juiste methode.
Intervisie samengevat
Intervisie is een waardevol instrument dat professionals helpt om gezamenlijk te leren en te groeien.
Door het delen van kennis, reflectie, probleemoplossing en samenwerking draagt intervisie bij aan het vergroten van de effectiviteit en tevredenheid van individuen en teams in diverse organisaties en vakgebieden.
Intervisie is een krachtig middel om de uitdagingen van het moderne werkleven het hoofd te bieden en te streven naar voortdurende verbetering en succes.
Let wel goed op dat je er actief zorgt voor een veilige sfeer, voor enig houvast vanuit een methode en voor kundige begeleiding.
Wil je direct met intervisie aan de slag? Ontdek dan onze gratis intervisiemethoden.
Download onze Veldgids ‘Hoe doe je Intervisie?’