Professionals die ergens echt goed in zijn, geven dikwijls niet heel hoog op over hun eigen kwaliteiten.
Sterker nog, ze zien juist dat ze nog veel kunnen groeien in betreffende competentie of vaardigheid.
Terwijl legio incompetenten zichzelf in weerwil van de feiten bijster effectief achten: incompetent, en toch volledig overtuigd van hun kunnen. Je kent dat wel: de misplaatste zelfverzekerdheid van de onderpresteerder.
Een boeiend én hardnekkig fenomeen: het naar onderzoekers David Dunning en Justin Kruger vernoemde effect, dat we overal om ons heen kunnen terugzien.
Zo waant het leeuwendeel van alle Nederlanders zich bij de 25 procent meest veilige automobilisten. Zijn het de slechtst presterende artsen die het meest zeker zijn van zichzelf. En kom je in de praktijk meer leidinggevenden tegen die vinden dat juist anderen moeten veranderen, eerder dan zij zelf. En roffelt menig knoeier, kwakzalver en charlatan zich zelfgenoegzaam op de borst.
Benedengemiddeld competenten overschatten niet alleen hun eigen presteren, ook herkennen ze de competentie niet in anderen en hebben ze geen besef van de ernstige mate waarin ze tekortschieten. En zijn alleen na grondige training in betreffende vaardigheid in staat hun eigen tekortkomingen te zien: een simpel stukje feedback volstaat dus niet!
Of zoals iemand ergens opmerkte: ‘they are too stupid to know they are stupid’.
En de goede presteerders: zij zijn geneigd te twijfelen aan hun kundigheid. Dempen soms verwachtingen bij anderen. Of manoeuvreren zich bescheiden op de achtergrond.
Hoe werkt dat dan in selectieprocedures, vraag je je misschien af? Want we worden nu eenmaal eerder overtuigd door diegenen die grote zekerheid uitstralen. Terwijl dit eigenlijk hét signaal zou moeten zijn om echt eens even flink door te vragen.
En ja, ik vrees dat te vaak de verkeerde het voordeel van de twijfel krijgt.
Het advies aan de bovengemiddeld competente professional is paradoxaal en niet eenvoudig:
1. train jezelf in hoe zelfverzekerd jij vertelt over waar jij goed in bent (want zekerheid werkt, zolang niet iedereen volledig is doordrongen van het Dunning-Krugereffect).
2. leer subtiel de ander bewust te maken van het bestaan van dit fenomeen, en weet daarbij de suggestie te wekken dat dát de reden is van jouw twijfel, terughoudendheid of bescheidenheid.
3. leer twijfel waarderen. Twijfel impliceert leren! En is dus een zeer waardevolle staat van zijn. Niet meer twijfelen betekent niet meer leren.
Competent of niet, check eerst eens even in jouw omgeving hoe anderen jouw kwaliteiten inschatten. Want uit psychologisch onderzoek komt ook steevast naar voren dat anderen ons een stuk beter inschatten dan wijzelf. We zijn nu eenmaal geneigd te blijven geloven in onze eigen positieve illusies…
Dus voor al diegenen die nog twijfelen aan zichzelf: misschien onderschat jij jezelf wel flink.
En voor alle ‘zelfverzekerden’: wakker worden!
Hoe dan ook: organiseer jouw eigen feedback.
En, zorg dat je blijft leren, groeien en presteren…